Op woensdagavond 21 mei 2025 gaf Gertjan Sengers van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap na afloop van de ALV een boeiende lezing over het herstel van het Nederlandse cultuurlandschap, met ook een verwijzing naar het Lingelandschap. Aan de hand van een uitgebreide presentatie nam hij de toehoorders mee langs de historische rijkdom aan landschapselementen in Nederland, de teloorgang daarvan in de afgelopen eeuw, en de actuele initiatieven om deze elementen nieuw leven in te blazen.
Verloren rijkdom in het landschap
Sengers begon met het onderstrepen van de unieke biodiversiteit die landschapselementen zoals knotwilgen, elzensingels, hagen, grienden, eendenkooien en boomgaarden herbergen. Deze elementen bieden niet alleen een thuis aan talloze plant- en diersoorten, maar dragen ook bij aan een fraai en karakteristiek landschap. Door schaalvergroting in de landbouw, verstedelijking en infrastructuur zijn veel van deze elementen echter verdwenen.
Een ambitieus keerpunt: het Deltaplan
Een belangrijk keerpunt kwam in 2005 met de presentatie van het Deltaplan voor het Landschap, waarin de ambitie werd uitgesproken om 200.000 kilometer aan landschapselementen aan te leggen. Dit plan werd breed gedragen door 34 maatschappelijke organisaties en leidde in 2007 tot een positieve kosten-batenanalyse. Sengers benadrukte hierbij het belang van samenwerking tussen boeren, natuurorganisaties, overheden en het bedrijfsleven.
Boeren als landschapsbouwers
Succesvolle herstelprojecten, zoals in de Ooijpolder door de VNC, illustreren hoe de ‘boer als aannemer’ een sleutelrol kan spelen. Cruciale factoren zijn onder andere een aanlegvergoeding, langjarige beheervergoeding en grondwaardevergoeding. Daarnaast besprak hij financieringsmogelijkheden zoals publieke en private gelden, openruimteheffingen en bijdragen van het bedrijfsleven.
Van plan naar praktijk
Tot slot werd ingezoomd op praktische stappen om landschapsherstel te realiseren: van het opknappen van bestaande elementen en goed beheer, tot het verbinden van landschapselementen en het samenwerken met grootgrondbezitters.
Landschap als toekomstvisie
Herstel van het cultuurlandschap is haalbaar en waardevol — niet alleen ecologisch, maar ook economisch en cultureel. Gertjan Sengers wist met zijn verhaal te inspireren en liet zien dat landschap niet alleen verleden is, maar vooral ook toekomst.
Het Ooijpolderproject heeft de VBL geïnspireerd tot het project Nieuwe landschapselementen.
Meer informatie over de VNC vindt u op www.nederlandscultuurlandschap.nl