In juni 2018 publiceerde de provincie Gelderland een herziening van haar Omgevingsvisie. De Omgevingsvisie 2018 van Gelderland kreeg de naam ‘Gaaf Gelderland’. Daarin probeert Gelderland zo weinig mogelijk te regelen. Alleen die dingen, die de provincie op dit moment cruciaal vindt. Nieuwe ontwikkelingen zoals klimaatverandering, het energievraagstuk en circulaire economie moesten een plekje krijgen. Vooral economische ontwikkeling moet in Gelderland de ruimte krijgen. Landschap komt in dat rijtje niet voor. Het landschap beschermen is een provinciale taak. Uit alles in ‘Gaaf Gelderland’ blijkt echter dat de provincie niet van plan is om aan natuur en landschap meer te doen, dan waartoe zij wettelijk is verplicht.
Landschap niet beschermd
Natuur kan daarmee tamelijk goed uit de voeten, immers met de invoering van de Habitat Richtlijn en de verplichte Natura 2000-regels is de bescherming van natuur in Nederland redelijk goed geregeld. Dat is met ‘landschap’ veel minder het geval. Alleen de wettelijk vastgelegde Nationale Landschappen en de z.g. Waardevolle Open Landschappen, krijgen nog enige bescherming van de provincie. Kleine landschappen zoals het Lingelandschap zijn geheel uit het zicht geraakt. En zelfs met de Nationale Landschappen en Waardevolle Open Landschappen (die voor een gedeelte ook in het werkgebied van onze Vereniging liggen) is bescherming door de Provincie nagenoeg afwezig. De Provincie heeft geen budget beschikbaar gesteld voor handhaving. Zij laten dat geheel over aan de gemeentes. Maar die missen vaak kennis en deskundigheid. Waarmee het verknoeien van het landschap ongestraft plaats kan hebben. Vaak niet opzettelijk, maar wel uit onwetendheid. Hieronder kunt u onze zienswijze en onze inspraak op ‘Gaaf Gelderland’ downloaden.
Onze bezwaren zijn echter niet gehonoreerd. De taak van verenigingen zoals onze VBL blijft onverkort: bewustwording van de uniciteit van landschap. Als het eenmaal verknoeid is, komt het nooit meer terug.
Streekplan
Ouderen onder ons zullen nog wel het begrip ‘ Streekplan’ kennen. Ook dat was een visie van de provincie, waar zij grootschalige functies toekenden aan gebieden in de provincie. Zo was er agrarisch gebied, stedelijk gebied, natuurgebied, infrastructuur en water ingetekend op de provinciale kaart. Gemeentes deden er goed aan hun eigen bestemmingsplannen af te stemmen op wat er in het streekplan stond. Immers: als de gemeentes dat niet deden, zou de provincie hun bestemmingsplan niet goedkeuren. Later hoefden gemeentes geen goedkeuring meer te hebben van de provincie. Maar zij bleven streekplannen maken. En zij maakten ook een Provinciale Verordening, waarin het allerbelangrijkste uit dat Streekplan wettelijk werd vastgelegd. Vandaag de dag heet een Streekplan een ‘ Omgevingsvisie’. Verder is er niet zoveel veranderd. Hooguit is de provincie wat terughoudender geworden in waar zij zich mee wil bemoeien. De beleidsvrijheid van gemeentes is daarmee wat groter geworden.